+7 (727) 267-28-83

айманов гл

Өнер бөлімінің оқу залында театр және кино актері және режиссер, музыкант, Қазақстан және КСРО Халық әртісі Шәкен Кенжетайұлы Аймановтың 110 жылдығына арналған «Жұлдыздай жарқын биік тұлға» атты кітап көрмесі ұйымдастырылды.

Шәкен Кенжетайұлы Айманов 1914 жылы 15 ақпанда Павлодар облысы Баянауыл ауданында дүниеге келген. 1933 жылдан М.О. Әуезов атындағы Қазақ мемлекеттік академиялық драма театрында жұмыс істеді.

Оның сахнадағы алғашқы рөлі Н.Ф. Погодиннің «Менің досым» спектакліндегі Граммофоновтың рөлі. Содан кейін ол Исатай (И.Жансүгіровтің «Исатай-Махамбет»); Ақан сері («Ақан сері–Ақтоты») және Ғ. Мүсіреповтің «Қозы Көрпеш–Баян сұлу» фильміндегі Қобыланды, М.О. Әуезовтің «Қара Қыпшақ Қобыланды» фильміндегі Қобыланды бейнелерін жасайды. Ш. Аймановтың жоғары актерлік шеберлігі келесі рөлдерде де көрініс тапты: сарбаз Шадрин (Н.Погодиннің «Мылтығы бар адам»); Кидд (Б.Лавреневтің «Америка дауысы»); Бретт (Дж.Гоу және А. Д. Юссоның («Глубокие корни»); Сатин (М. Горькийдің «На дне»); Кассио (В. Шекспирдің «Отелло»); Петруччио (У. Шекспирдің «Строптиваны ұрлау»); Хлестаков (Н.Гогольдің «Ревизоры») және т.б.

Театрдың өзінде жүзден астам рөлді сомдады. Қазақ драма театрының сахнасында Ш.Айманов бірнеше спектакль қойды, олардың қатарында: Ш. Хусаиновтың «Амангелді», Х. Жұмалиев пен А.Сәрсенбаевтың «Дуэль», М. Әуезовтың «Абай», А.Островскийдің «Таланттар мен жанкүйерлер», Ғ. Мүсіреповтің «Ақын трагедиясы» және т.б. бар.

1940 жылы «Ленфильм» режиссері М.Левин Ш.Аймановты «Райхан» фильміндегі Сәрсен рөліне шақырады. Бұл М.Әуезов жазған сценарий бойынша қойылған қазақ тақырыбындағы алғашқы фильм болды. Содан кейін Ш.Айманов кинода майдангер «Ақ раушан» (1942), Шәріп «Абай әні» (1946), Досанов «Алтын мүйіз» (1948) рөлдерін сомдады.

1953 жылы экранға «Жамбыл» фильмі шығады, онда 38 жастағы актер жаңа ғана өмірге келген жас жігітті және қазақ халық поэзиясының ұлы ақыны, жүз жасқа таяған Жамбылды ойнауға мүмкіндік алды.

Ш. Айманов – «Махаббат туралы поэма» (алғашқы режиссерлік тәжірибе, 1954), «Дала қызы» (1955, С. М. Володарскиймен бірге, Мәскеудегі 1-ші Бүкілодақтық кинофестивальдің арнайы дипломы, 1958), «Біздің қымбатты дәрігер» (1957), «Қиылыс» (1963), «Алдар Көсе» (1964), «Әкелер елі» (1966), «Тақиялы періште» (1968),  «Атаманның соңы» (1970). Бұл шығармалар кинематографияның алтын қорына енді.

Шәкен Айманов – «Қазақфильм» ұлттық киностудиясының тұрақты көркемдік жетекшісі (1953-1970), сценарист, актер және режиссер ретінде тұрақты жұмыс істеді.

Ш. Айманов - Қазақстан Кинематографистер одағының негізін қалаушы және төрағасы (1958-1970), КСРО Кинематографистер одағының мүшесі. 1936, 1958 жылдары Мәскеудегі Қазақстанның әдебиеті мен өнерінің онкүндігіне қатысты. Каирдегі Азия және Африка елдерінің Халықаралық кинофестивалінде және Мәскеудегі III Халықаралық кинофестивальда қазылар алқасының мүшесі болды (1963). 2007 жылы Ш. Аймановқа «Экран шебері» атағы берілді. 2002 жылы Алматы көшесіне және «Қазақфильм» киностудиясына Ш. Аймановтың есімі беріліп, мемориалдық тақталар мен бюст орнатылды.

1947 жылы Ш. Аймановқа Қазақ КСР Халық әртісі атағы, 1959 жылы КСРО Халық әртісі атағы берілді; 1952 жылы «Абай» спектаклін қойғаны үшін оған Қазақ КСР Мемлекеттік сыйлығы берілді, ол Ленин, Еңбек Қызыл Ту орденімен, екі рет «Құрмет Белгісі» орденімен және медальдармен марапатталды.

Көрменің мақсаты - оқырмандарды Ш.Аймановтың үлкен мемлекеттік, қоғамдық және шығармашылық мұрасымен таныстыру. Шәкен Айманов ХХ ғасырдағы Қазақстанның ұлттық мәдениетінің заңғар шыңы болып қала бермек.

Кітап көрмесінде ҚР Ұлттық кітапханасының кітап және мерзімді басылымдар қорынан қазақ театры мен кино актері Шәкен Аймановтың өмірі туралы материалдар ұсынылды.

Кітап көрмесіне шақырамыз!

Кітап шоу - 2024