+7 (727) 267-28-83

саманжолов

«Қазақстан кітаптары» қызметінің Сұлтанғазин атындағы ғалымдар залында филология ғылымдарының докторы, Қазақстан Ұлттық ғылым академиясының корреспондент-мүшесі Сәрсен Аманжолұлының (1903-1958) туғанына 120 жыл толуына  орай "Сәрсен Аманжолов - қазақ тіл білімінің негізін салушы" атты кітап көрмесі ұйымдастырылды.  

Сәрсен Аманжолов 1903 жылы 27 желтоқсанда Шығыс Қазақстан облысы Ұлан ауданының Егінсу ауылында дүниеге келген.

Филология ғылымының докторы (1948), профессор (1948), Қазақ КСР Ғылым академиясының корреспондент мүшесі (1954). Сәрсен Аманжолұлы Аманжолов қазақ зиялыларының аға буынына жатады, қазақ тіл білімінің негізін салушылардың бірі. 1930 жылы Орта Азия мемлекеттік университетін бітірген. 1931 жылдан Абай атындағы ҚазПИ-де оқытушы.  Сәрсен Аманжолұлы 20 жылдай қазақ тілі кафедрасын басқарды; 1934-36 ж – Қазақ ұлт мәдениеті ғылыми-зерттеу институтының директоры, ғылыми хатшысы; 1937 – 42 ж. – КСРО ҒА-ның Қазақ филиалы тіл және әдебиет секторының меңгерушісі, 1944-58 ж. – «Қызыл армия үгітшісі блокнотының» жауапты редакторы, 1946-58 ж. – Қазақ КСР Ғылым академиясы Тіл білімі институты Академиялық терминология сөздігі бөлімінің меңгерушісі.

С.Аманжолов қазақ тіл білімінің теориялық негіздерін қалыптастыруда А.Байтұрсынов пен Қ.Жұбанов бастаған жұмыстарды жалғастырды. Жоғары оқу орындары мен орта мектептерге арналған қазақ тілі оқулықтарының авторы. Халық ауыз әдебиетінің үлгілерін жинап, қазақ әдеби тілінің тарихын зерттеді. «Қазақ диалектологиясы сынының мәселелері» атты докторлық диссертацияда қазақ тілі тарихы мен диалектологиясы, түркі тілдерімен туысқандық мәселелері қарастырылды. Бұл еңбек қазақ диалектологиясының түркология саласы ретінде қалыптасуына негіз болды. Аманжолов терминология, грамматика, орфография мәселелерін жасады. Қазіргі қазақ ғылыми лингвистикалық терминологиясының негізін қалады. Ғалым 120-дан астам еңбек жазды. Олар бакалавриат студенттеріне арналған бағдарламаларды құрастыруда және мектеп оқушыларына арналған оқулықтарда пайдаланылды. Оның еңбектері демонстрациялық теориялық тұжырымдарымен және зерттеу материалдарының байлығымен құнды.

Кітап көрмесінің мақсаты – қазақ тіл білімі негізін қалаушының халық мәдениеті мен ғылымын зерттеуге қосқан орасан зор үлесімен танысу.

«Сәрсен Аманжолов - қазақ тіл білімінің негізін салушы» атты кітап көрмесінде С.Аманжоловтың өмірі мен шығармашылығы туралы материалдар: энциклопедиялар, өмірбаяндық анықтамалықтар және ол туралы әдебиеттер көрсетіледі. Сондай-ақ, көрмеге ғалымның «Жаңа әліпби және әдеби тілдің емлесі» (1940), «Қазақ тілі грамматикасы» (1953), «Қазақ тілі» (1992), «Қазақ тілі теориясының негіздері» (2002), «Тіл және жазу» (2005), «Қазақ тілінің диалектологиясы мен тарихы мәселелері» (2020) және т.б. еңбектері қойылған.

С.Аманжолов халыққа қызмет еткен, жалықпас ұстаз болды. Оның еңбектері қазақ халқының мәдениеті мен ғылымын зерттеуге құнды үлес қосып, қазақ тіл білімінде өшпес із қалдырды. Ғалым тек академиялық шеңберде шектеліп қалмай, ұлттық мәдениет пен тілдің дамуына белсенді үлес қосуға ұмтылды.

Сіздерді кітап көрмесіне шақырамыз!

Кітап шоу - 2024