+7 (727) 267-28-83

әмире

Өнер бөлімінің оқу залында қазақтың белгілі әншісі, актер, күйші Әміре Қашаубаевтың туғанына 135 жыл толуына орай «Парижді жаулап алған дауыс» атты кітап көрмесі ұйымдастырылды.

Әміре Қашаубаев 1888 жылы Семей облысы Қарқаралы ауданының Қайнар ауылында дүниеге келген. Шығармашылық қызметін 1917 жылы бастаған. 1921-1924 жылдар аралығында Семей қаласындағы «Ес аймақ» жастардың оқу-драмалық үйірмесіне қатысады. 1925 жылы қазақ драма театрының құрамына алғашқылардың бірі болып қабылданып, М.Әуезовтің «Еңлік-Кебек» трагедиясының алғашқы қойылымында Жапал рөлін сомдады. Сондай-ақ, Қоскелді, Қойшы, Жарас, Ақын рөлдерін сомдады (М.О. Әуезовтің Қарагөз, Бәйбіше – тоқал, Айман – Шолпан); Қарт адам (М. Тригердің «Сүңгуір қайық»); Шайхананың қожайыны (Д.А.Фурмановтың «Түлік»).

Әміре Қашаубаев қазақ халқының ән өнерін Еуропаға танытқан тұңғыш  әнші болды. 1925 жылы Парижде өткен ЭКСПО – 1925 көрмесі аясында өткен Дүниежүзілік музыкалық байқауда қазақтың халық әндері «Балқадиша», «Ағаш аяқ», «Қанапия», «Жалғыз арша», «Үш дос» және т.б. әндерін орындап, Әміре 2 жүлдемен және күміс медальмен марапатталды. Ромен Роллан, Анатолий Луначарский, Әлкей Марғұлан, Сәбит Мұқанов, Мұхтар Әуезов қазақ әншісінің қайталанбас дауысы мен таңғажайып орындаушылық таланты туралы  жазды. Ал ЭКСПО көрмесі кезінде «Париж апталығы» газеті (1925, 24-26.07) атап өтті: «Сиқырлы дауыс иесі Әміре Қашаубаев ұлттық аспап домбыраның сүйемелдеуімен өз халқының ән-жырын тамылжыта шырқады, оның даусы адамның жан дүниесін тебірентеді». 1927 жылы Майндағы Франкфуртте өткен Дүниежүзілік музыка көрмесінде өнер көрсетті. Белгілі этнограф А.В.Затаевич Әміренің ән өнерін жоғары бағалап, оның орындауында көптеген халық әндерін жазып алған. Техникалық өңдеуден кейін олар күйтабақтарға жазылды.

1934 жылы Әміре Қашаубаев Қазақ музыкалық театрына қызметке орналасты. 1933 жылы музыкалық студия ұйымдастырылып, Әміре алғашқылардың бірі болып оқуға түсті. Әміре Қашаубаевтың сирек кездесетін ән өнері өмірінің соңына дейін сөнген жоқ. Талантты әнші 1934 жылдың күзінде қайтыс болды. Қ.Жармағамбетовтің өмірі мен шығармашылық жолы туралы «Азамат-әнші» повесі жазылды. Алматыдағы музыка мектебі мен Семей облыстық филармониясы әншінің есімімен аталады. 1980 жылдан бастап Әміре Қашаубаев атындағы қазақ халық әндері мен күйлерін орындаушылардың республикалық байқауы (4 жылда бір рет) өткізіліп келеді. Қазақстан Республикасы Мемлекеттік Орталық мұражайының қорында Әміре Қашаубаевқа тиесілі музыкалық аспаптар сақталған. 2018 жылы қазақстандық-америкалық бірлескен «Әміре» фильмі жарыққа шығады. Фильм қазақтың шымылдығы Әміре Қашаубаевтың жарқын, бірақ қысқа да жұмбақ қысқа ғұмыры туралы баяндайды.

Көрменің мақсаты – заманауи оқырмандарға белгілі әншінің шығармашылығы мен өмірінің негізгі деректерімен танысуға мүмкіндік беру, сондай-ақ қазақтың музыкалық мұрасына деген оң көзқарасты қалыптастыруға ықпал ету.

Кітап көрмесінде белгілі әнші Әміре Қашаубаев өмірінің қайталанбас қырларын көрсететін кітаптар ұсынылған: А.В.Затаевич «Қазақтың 500 ән, күйі»; «Қазақ өнері: Энциклопедия»; «Ән асқары – Әміре: Естеліктер»; Ж.Шәкәрімов «Әміре»; «Әнші Әміре: Әміре Қашаубаев туралы естеліктер»; Ж.Шәкәрімов «Әміре Парижде»; Б.Масатов «Қазақ киносының тарихы»; Ө.Жұмақова, Н.Кетегенова «Қазақ музыка әдебиеті (1920-1980); «Қазақ халқының тарихи тұлғалары»; А.Жұбанов «Замана бұлбұлдары»; З.Қоспақов «Қазақтың әншілік өнері»; А.В.Затаевич «Фортепианоға арналған пьесалар» және т.б. Сонымен қатар, қызығушылық танытқан оқырмандар Әміре Қашаубаевтың ерекше дауысы жазылған жазбаларды және ол туралы замандастарының естеліктерін күйтабақтан тыңдай алады.

Сіздерді кітап көрмесіне шақырамыз!